Reeskont Nedir? İşletmelerde Finansal Önemi, Muhasebe Uygulaması ve Ekonomik Etkileri

📘 Reeskont Nedir? İşletmelerde Finansal Önemi, Muhasebe Uygulaması ve Ekonomik Etkileri

Giriş

Günümüz işletmeleri, faaliyetlerini sürdürürken sıklıkla nakit akışı problemleri ile karşılaşmaktadır. Özellikle vadeli satışların yoğun olduğu sektörlerde, alacakların tahsil süresi ile borçların ödeme süresi arasındaki fark, işletmeleri finansman ihtiyacına zorlar. Bu durumda reeskont, işletmelerin elindeki vadeli senetleri vadesinden önce nakde çevirmelerine imkân sağlayan önemli bir finansman aracıdır.

Bu makalede reeskont kavramı; tanımı, işleyişi, muhasebe kayıtları, avantajları, dezavantajları ve ekonomiye etkileri açısından detaylı biçimde incelenmiştir.

1. Reeskontun Tanımı

Reeskont kelimesi, Fransızca kökenli “ré-escompte” sözcüğünden gelir ve “yeniden iskonto etmek” anlamındadır.Finansal anlamda reeskont, işletmenin elinde bulunan vadesi gelmemiş alacak senetlerinin (poliçe, bono, çek vb.) bir finans kuruluşuna (genellikle bankaya) vadesinden önce nakde çevrilmesi işlemidir.

Bu işlemde banka, senedin vade tarihine kadar olan süre için belirli bir iskonto oranı uygular. Böylece işletme, senedin bugünkü değeri kadar nakit elde eder.

2. Reeskontun İşleyişi

Reeskont süreci aşağıdaki adımlarla gerçekleşir:

1. İşletmenin elinde vadeli bir alacak senedi bulunur.

2. İşletme nakit ihtiyacı duyduğunda bu senedi bankaya götürür.

3. Banka, senedin geçerliliğini, vade süresini ve risk durumunu inceler.

4. Banka, vade sonuna kadar olan süre için bir iskonto faizi hesaplar.

5. Bu faiz düşülerek kalan tutar işletmeye ödenir.

6. Banka, vade sonunda borçludan senet bedelini tahsil eder.

Örneğin:

• 100.000 TL tutarında, 3 ay vadeli bir senet düşünelim.

• Banka, %20 yıllık faiz oranıyla reeskont uygular.

• 3 aylık faiz = (100.000 × 0,20 × 3/12) = 5.000 TL

• İşletme bankadan 95.000 TL nakit alır.

3. Reeskontun Türleri

Reeskont işlemi hem muhasebe hem de finansman açısından iki farklı biçimde incelenebilir:

3.1. Finansal Reeskont (Nakit Reeskontu)

Bu durumda işletme, elindeki senedi fiilen bankaya verir ve nakit alır.Reeskont işlemi burada bir kredi işlemi gibidir. Banka, senedi teminat olarak alır ve iskonto ettiği tutarı firmaya öder.

Bu tür reeskont, kısa vadeli finansman sağlar ve işletmenin nakit akışını düzenler.

3.2. Muhasebe Reeskontu (Değer Düzeltmesi)

Muhasebe açısından reeskont, dönem sonunda eldeki vadeli senetlerin bugünkü değerine indirgenmesi işlemidir.Bu, fiilen bir para hareketi yaratmaz; sadece bilançoda gerçeğe uygun değerlemeyi sağlar.

Örneğin 31 Aralık tarihinde vadesine 60 gün kalmış bir alacak senedi varsa, bu senedin bugünkü değeri hesaplanarak “Reeskont Faizi Gideri” olarak kaydedilir.

4. Reeskont Hesaplaması

Reeskont faiz tutarı şu formülle bulunur:

Reeskont Faizi=Nominal Deg˘er×Faiz Oranı×Gu¨n Sayısı360\text{Reeskont Faizi} = \text{Nominal Değer} \times \text{Faiz Oranı} \times \frac{\text{Gün Sayısı}}{360}Reeskont Faizi=Nominal Deg˘​er×Faiz Oranı×360Gu¨n Sayısı​

Örnek:Nominal değer: 50.000 TLFaiz oranı: %25Vade: 90 gün

Faiz = 50.000 × 0.25 × (90/360) = 3.125 TLReeskont sonrası bugünkü değer = 50.000 - 3.125 = 46.875 TL

5. Reeskontun Muhasebe Kaydı

a) Dönem Sonu Reeskont Kaydı (Alacak Senedi İçin):

------------------------------
653 Reeskont Faiz Giderleri............. XXX
     122 Alacak Senetleri Reeskontu................ XXX
------------------------------

b) Dönem Başında (Yeni Dönemde) Ters Kayıt:

------------------------------
122 Alacak Senetleri Reeskontu.......... XXX
     642 Reeskont Faiz Gelirleri.................... XXX
------------------------------

Bu şekilde dönemsel faiz gideri doğru döneme yansıtılır.

6. Reeskontun Avantajları

✅ Likidite sağlar: İşletme nakit sıkıntısını kısa vadede çözer.✅ Risk yönetimi: Tahsil edilemeyen senet riskini bankaya devretme imkânı yaratabilir.✅ Gerçekçi finansal tablo: Muhasebe reeskontu, bilanço kalemlerini gerçeğe daha uygun hale getirir.✅ Vergisel avantaj: Dönem sonu reeskont gideri, vergi matrahından düşülebilir.

7. Reeskontun Dezavantajları

⚠️ Maliyetlidir: Banka faiz oranı ve komisyonu nedeniyle işletmeye ek maliyet getirir.⚠️ Senet sorumluluğu devam eder: Senet karşılıksız çıkarsa banka rücu hakkına sahiptir.⚠️ Kredi limitini etkiler: Bankalar nezdinde reeskont kredileri genellikle firma limitine dâhildir.

8. Reeskont ve Faktoring Arasındaki Fark

Özellik	Reeskont	Faktoring
Taraf	Banka	Faktoring şirketi
Dayanak	Senet (çek, bono, poliçe)	Fatura veya alacak
Faiz	İskonto oranı uygulanır	Komisyon + faiz
Risk	Genelde firma üzerinde	Faktoringde risk devri mümkündür
Hukuki yapı	İcra ve İflas Kanunu	Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu

9. Reeskontun Ekonomiye Etkisi

Reeskont sadece firmalar için değil, makroekonomik açıdan da önemlidir.Merkez Bankası, bankalara reeskont kredisi açarak piyasa likiditesini düzenleyebilir.Örneğin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), ihracatçı firmaların döviz gelirli senetlerini reeskont kredisiyle iskonto ederek döviz rezervlerini artırır.

Bu nedenle reeskont, hem mikro (firma düzeyi) hem de makro (ekonomi düzeyi) bir finansal denge aracıdır.

10. Sonuç

Reeskont, işletmelerin finansal yönetiminde nakit akışını dengeleyen, muhasebede gerçeğe uygun değerlemeyi sağlayan ve ekonomide para dolaşımını hızlandıran önemli bir mekanizmadır.Ancak işletmeler bu yöntemi kullanırken faiz maliyetini, risk devrini ve kredi limitine etkisini mutlaka dikkate almalıdır.

Finansal açıdan güçlü, verimli ve sürdürülebilir işletmeler için reeskont sadece bir acil finansman aracı değil, aynı zamanda stratejik bir likidite yönetim aracıdır.